به گزارش خبرگزاری مهر، بیست و هشتمین جلسه گروه علمی فلسفه اخلاق در مجمع عالی حکمت اسلامی و با ارائه بحث توسط حجت الاسلام والمسلمین حسينعلي رحمتي با موضوع "موانع و چالشهاي فراروي اخلاقي شدن فضاي سايبر" برگزار شد.
وی در ابتدای سخنانش گفت: رشد و توسعه روزافزون فناوريهاي ارتباطاتي و اطلاعاتي در دنياي امروز موجب شکل گيري فضاي مجازي يا سايبر شده است. فضاي سايبر فوايد و امکانات فراواني براي انسان امروز دارد. مثلا سرعت و دقت بسياري از کارها را بيشتر کرده و زمينه هاي رشد و پيشرفت علمي، صنعتي، فرهنگي و اجتماعي جوامع را فراهم نموده است.
وی افزود: فضاي سايبر در کنار منافع زياد، داراي پيامدهاي منفي و زمينه ساز سوءاستفاده هاي فراوان نيز هست. اين امر موضوعها و پرسشهاي گوناگوني را مطرح مي کند که لازم است مورد توجه قرار گيرد. همچنين اين پيامدها از ابعاد مختلف فرهنگي، سياسي، اجتماعي، اخلاقي و مانند آن مي تواند مورد بررسي قرار گيرد. بررسي آنها از منظر اخلاقي، امروزه موجب شکل گيري شاخه اي از اخلاق بنام «اخلاق فناوري اطلاعات و ارتباطات» (= فاوا) شده که زيرمجموعه اخلاق کاربردي است.
رحمتی با اشاره به اینکه برخي از بي اخلاقيهايي که در فضاي سايبر انجام مي پذيرد از اين قرار است، اظهار داشت: نقض حريم خصوصي ديگران، توليد و توزيع محتواي مستهجن و اشاعه فاحشه، آموزش و تشويق کارهاي خطرناک و غيراخلاقي، توهين و تحقير ديگران، بي احترامي به مقدسات ديني، جاسوسي، هک کردن و انجام حمله هاي سايبري، اخاذي، نقض مالکيت مادي و معنوي ديگران، ايجاد روابط غير اخلاقي و نامشروع، دامن زدن به شايعات يا ترويج مطالب دروغ و غيرواقعي، ارسال پيام هاي ناخواسته (هرزنامه)، سوءاستفاده از ديگران، به ويژه کودکان و افراد ناتوان و... .
وی تصریح کرد: با توجه به پيامدهايي که موارد ذکر شده در بر دارد، مي توان گفت امروزه اخلاقي شدن فضاي سايبر (به معناي مراعات هر چه بيشتر اصول اخلاقي در همه شوون مربوط به اين فضا) تبديل به يکي از دغدغه ها و خواسته هاي همه انسان هاي اخلاق گرا (اعم از متدين و غيرمتدين) شده است. لکن اين امر با موانع و چالشهاي گوناگوني مواجه است که بدون شناسايي و تلاش براي رفع يا کاهش آنها دستيابي به چنان مقصودي ممکن نخواهد بود. در بحث حاضر به برخي از مهمترين اين موانع اشاره خواهد شد. آن چه ارائه مي شود گرچه در مورد همه فناوريهاي اطلاع رساني و ارتباطي کم و بيش صدق مي کند ولي مباحث مطرح شده بيشتر ناظر به «اينترنت» به عنوان مؤثرترين و شاخص ترين مصداق اين فناوريهاست.
این کارشناس در ادامه سخنانش گفت: بحث حاضر گامي به سوي «رفع مانع» اخلاقي شدن فضاي سايبر است، اما اين کافي نيست و بايستي روشها و ابزارهاي «ايجاد مقتضي» نيز به طور جداگانه مورد بررسي قرار گيرد. به عبارت ديگر، بايستي روشن شود که براي کاستن از اين موانع و تقويت اخلاق گرايي در فضاي سايبر چه کارهايي بايد انجام داد و از چه شيوه ها و ابزارهايي بايد بهره گرفت.
وی با بیان اینکه در بحث حاضر مقصود از «چالش» هر عامل درونی یا بیرونی و فردي يا اجتماعي است که می تواند مانع مراعات اصول اخلاقي در فضای سایبر شده يا اين روند را کند نمايد، بیان کرد: يا به عبارت ديگر باعث تشديد اخلاق گريزي در اين فضا شود. آنچه ارائه مي شود بر مبناي يک استقراي ناقص از سوي نگارنده است. برخي از آنچه در اين بحث به عنوان موانع مطرح مي شوند (مانند روحيه کنجکاوي، دسترس پذيري و ارزان بودن) در واقع از امور مشترکه هستند، به اين معنا که اگر در مسير صحيح قرار گيرند موجب بهره گيري هر چه بيشتر از فناوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي و رشد وتعالي فردي و اجتماعي مي شوند و اگر در مسير نادرست قرار گيرند به عوامل اخلاق گريزي يا موانع اخلاقي شدن فضاي مجازي (و حقيقي) تبديل مي شوند. مباحثي که مطرح می شود نه به قصد توجيه براي محدودسازي دسترسي به فضاي سايبر که براي فراهم سازي زمينه استفاده هرچه بهتر، مطمئن تر و بيشتر از مزايا و امکانات اين نعمت خداوندي است.
رحمتی در پایان سخنانش گفت: برخي از مهمترين موانع اخلاقي شدن فضاي سايبر از اين قرارند: معنویت گریزی و پیروی از هواهای نفسانی، سودجویی، منفعت طلبي و طمع ورزی، جذب مخاطب به هر طريق، مباني نظري توجيه کننده، اختلاف در مصاديق امور اخلاقی و غير اخلاقي، ضعف اخلاق در فضای حقیقی، جهالت و ناآگاهي، سادگی و عدم بلوغ فکری، کوتاهی یا ناآگاهی والدین، شهرت طلبي، امکان ناشناس ماندن، حس کنجکاوي، دسترس پذيري و ارزان بودن، دين ستيزي، اختلاف ها، کينه‌ها و رقابتها، قدرت طلبي، محدودسازی غیر منضبط و ناموجه، عذرهاي بدتر از گناه! و ضعف قوانين يا کوتاهي در اجراي آنها.
نظر شما